"Gazelle" (Veendam)

Gebruikte Radarsystemen in de Atlantikwall.
jw_zijlema

"Gazelle" (Veendam)

Bericht door jw_zijlema »

Gisteren heb ik een kort bezoek gebracht aan het voormalige radarstation Gazelle, bij Veendam.
Helaas is het station na de oorlog grondig gesloopt.
Na de aanleg van een kanaal, autoweg N33 en een ruilverkaveling bleef er dan ook vrijwel niks van over.
Het enige wat rest is een bakstenen gebouwtje en een betonnen mastfundering, een kleine kilometer ten noorden van het kamp.
Hieronder wat foto's.
Gazelle1.jpg
De betonnen mastfundering.

Het gebouwtje zou dienst hebben gedaan als telefooncentrale of radiozender.
Gazelle2.jpg
Gazelle3.jpg
De grote opening rechts in het gebouw.
Boven de opening 2 ventilatie openingen.
Voor het plaatsen van een aggregaat of trafo?
Gazelle4.jpg
Door de grote opening naar binnen.
Kabeldoorvoer openingen onder in de muren, vlasvezel platen op het plafond.
De letters SS op de muur gekalkt. Al zou dit wel eens na-oorlogs kunnen zijn...
Gazelle5.jpg
Een blik over de linker schouder.
Duidelijk zichtbaar is de grote opening, die met zware balken kon worden afgesloten.
Op de achtergrond de voormalige lokatie van station Gazelle.
Gazelle6.jpg
De linker ruimte van het gebouw.
Nog meer kabeldoorvoer gaten in de muur.
Let op de ingemetselde houten latten.
Gazelle7.jpg
Helaas is er verder alleen wat puin in de omgeploegde akkers te vinden.
Op een steenworp afstand zag ik een verwaarloosde barak staan.
Pas thuis realiseerde ik me dat dit een voormalige barak van kamp Westerbork is.
Hierover is de afgelopen tijd heel wat te doen geweest, maar dat is een ander onderwerp.

M.vr.gr, Jan Willem
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
pauldijkstra

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door pauldijkstra »

Hoi Jan Willem,

Dat dit een bunker is, is zeker. Het lijkt mij persoonlijk een aggregaatonderkomen of iets dergelijks. Ik vind dat de bouwstijl daarnaast veel overeenkomsten vertoont met de Küverbunkers zoals wij deze kennen (Löwe, Zander, Seadler etc.), dit is echter een beredenatie die niet op feiten berust, maar waarschijnlijk zullen enkele forumleden zich hierin ook wel kunnen vinden.
Verder is er weinig informatie (tekeningen, foto's) bekend over het radarstation. Ik ben ook al tijden op zoek naar enkele tekeningen van het complex, om een beter beeld van de situatie aldaar te krijgen.

Bedankt voor uw bijdrage, mooie foto's. Dit schept weer veel nieuwe vragen ;-)

Gr,

Paul

PS. Die barak gaat toch naar Westerbork (las ik v/h zomer in de Volkskrant?)
Gebruikersavatar
ducatim901
Berichten: 4027
Lid geworden op: 19 feb 2008, 20:52

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door ducatim901 »

Dag Jan Willem en Polleke,
Het werk hoort zekers bij Gazelle, alleen weet ik niet precies wat er gestaan
heeft, lostplaces.de geeft alleen maar een Jagdschloss aan, denk dat het lijstje
niet helemaal compleet is.
Ik kan in het boek "Der Luftnachrichten Dienst" van SES geen tekening vinden
die op de fundering lijkt die je hebt gefotografeerd.
Mogelijk is het een fundatie voor een zender of ontvanger.
Groeten JK.
Gilles de la Tourelle, de vloek aller koepels!
Gebruikersavatar
ducatim901
Berichten: 4027
Lid geworden op: 19 feb 2008, 20:52

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door ducatim901 »

Mooie Ploatjies trouwens.
JK.
Gilles de la Tourelle, de vloek aller koepels!
Klasio †

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door Klasio † »

Bingo! Dat fundament is de sokkel van een Freya Verbunkert radar. Geinig om the weten dat er ook één in Gazelle heeft gestaan (of in opbouw was).

In Denemarken komen op een aantal lokaties Freya Verbunkert radars voor, maar in Nederland zijn ze tot nu toe zeldzaam. De enige lokatie die mij in Nederland bekend was, is Terschelling. Daar is ook zo'n fundament met daarnaast een bedrijfsgebouw dat identiek is aan de Freya Verbunkert bedrijfgebouwen in Denemarken. Het gebouw van Gazelle is afwijkend en veel kleiner. Overigens is feitelijke Freya Verbunkert radar op Terschelling waarschijnlijk niet meer geinstalleerd geweest. De radar wordt nergens vermeld in Duitse en BRV docs en is ook niet zichtbaar op luchtfoto's uit april 1945, het fundament is hierop wel te zien.

Groeten, Klaas
Gebruikersavatar
ducatim901
Berichten: 4027
Lid geworden op: 19 feb 2008, 20:52

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door ducatim901 »

Ha die Klaas,
Ik had het boek van SES er zo gezegd al bij gepakt maar ik miste de middelste
holte voor de kabels in het midden, Ik denk trouwens dat de Freya Verbunkert
ook hier niet geplaatst is, de uitsparingen waar de draadeinden in werden
geplaatst zijn nog open (net als op Terschelling), of zou er een houten klos in
hebben gezeten (lijkt me als dat zo is trouwens niet zo'n stevige oplossing.....).
Maar het gebouw had ik moeten herkennen........heb er nu twee gezien en dit
word de derde, ga er volgend jaar wel heen in het weekeind van de Superbikes
of de Ducati Club Race.
Naast de mooie plaatjes dus ook nog eens een mooie vondst.
Groeten en laat ze maar komen!!
Al die nieuwe vondsten.......
JK.
Gilles de la Tourelle, de vloek aller koepels!
jw_zijlema

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door jw_zijlema »

Heren, hoe zeker zijn jullie van je zaak?
De sokkel bij Veendam lijkt niet echt op die op Terschelling, zie onderstaande foto's.
Heeft er iemand vergelijkingsmateriaal?
Sokkel_Gazelle.jpg
Freya_Terschelling.jpg
Volgens de site van de DAWA stonden er op Gazelle de volgende systemen:
2 x FuSE 65 Würzburg-Riese
1 x Freya-Fahrstuhl
1 x Freya
1 x FuMG 404 Jagdschloß
2 x Y-Linie
1 x Leichtes Leuchtfeuer

M.vr.gr,
Jan Willem
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Klasio †

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door Klasio † »

Hoi Jack & Jan Willem,

Ik denk dat ik die foto zonder leesbril heb bekeken en die graspol voor dat halfronde gat heb gezien.... :shock: Maar dat is dus geen Freya Verbunkert sokkel te Veendam... Was eigenlijk ook te leuk om waar te zijn, sorry voor het door mij veroorzaakte ongemak.

Wat betreft de radars te Gazelle:

Duitse kaart van 20 juni 1944 geeft voor Gazelle:
1x Freya
1x Freya mit An u. Kuh
1x Wurzburg Riese
1x Wurzburg Riese met Gema-Zusatz

Met de bouw van de Jagdschloss is in september 1944 begonnen, ds die staat nog niet op de Duitse kaart. Een Freya Fahrstuhl in Gazelle lijkt niet logisch en ben hiervoor nog nooit enig bewijs tegen gekomen. Dat DAWA deze Freya Fahrstuhl wel noemt zegt niet zoveel, want hun radarlijstje is brucht om zijn vele vauten.


Van de beide Freya's was er een een Freya LZ type. Van Gazelle is een foto bekend waar deze op staat, helaas kan ik die foto niet plaatsen want de eigenaar van de foto vind dat deze topsecret moet zijn....

Ik zal eens in mijn spulletjes kijken of ik iets kan vinden waarvoor dat fundament wel is geweest. Mocht ik iets vinden dan kom ik hier op terug. Volgens een kaartje van Gazelle (ook al topsecret...) is het fundament en gebouwtje na sept 1943 gebouwd. Op hetzelfde kaartje worden ook de beide Y torens aangegeven. Mogelijk heeft het fundament te maken met het Y-systeem en was dit de locatie van de Hans E-Mess zendmast?

Groeten, Klaas
veendam

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door veendam »

Ik woon sind 1989 in Veendam.

Een collega van mij is op zoek naar de gegevens van de duitse radarpost ,,Gazelle,, die bij veendam in de buurt van het spoor en het beneden oosterdiep heeft gestaan.

Mijn vraag is : waar heeft deze radarpost presies gestaan ? (is dit in de buurt van de Korte Akkers langs de N33).
Zijn er nog fotos van deze post of van vergelijkbare radarposten.

Ik ben al meer dan 10 jaar bezig met de geschiedenis van de brandweer van Veendam/Wildervank (1808-2008).

Ik hoop dat ik voor mijn collega enige reakties krijg want hij heeft nog geen internet in verband met zijn ziekte.

Mijn email adres is : wimschuitema@cs.com" target="_blank , veendam 21-4-2010. ;) :oops: :!:
Gebruikersnaam

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door Gebruikersnaam »

Ik heb nog 2 kaarten/ plattegronden van radarstelling Gazelle.

Ik ben benieuwd naar jullie reacties
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
luchtkastelen 40-45

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door luchtkastelen 40-45 »

Hm, deze files komen me bekend voor... komen ze niet van de Joseph Berry website? Misschien is een bronvermelding wel zo netjes? De schets is (mede) gebaseerd op verzetsinlichtingen in het NIMH en NA in Den Haag en luchtfoto's. Ondanks deze schets, is de site vrijwel geheel gesloopt en onherkenbaar. Verder valt er weinig over te vertellen.
Mijn andere reacties hebben helaas niets met dit onderwerp van doen... Kan me voorstellen dat je daar benieuwd naar bent, maar ik vertel ze lekker niet! :lol:
willem1954

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door willem1954 »

Hallo, ik hou me binnen het kader vd Luchtoorlog/ Duitse luchtverdediging al zo'n jaar of 10 met Funkmess Stellung 1.Ordnung 'Gazelle' (met G van Groningen!!) bezig en heb inmiddels veel info (kaarten, foto's, documentatie etc.) verzameld. In 2009 nog een lezing gegeven in Veenkoloniaal Museum Veendam over dit onderwerp, dus als je dat gemist hebt : jammer! Ik werk momenteel aan een publicatie over 'Gazelle', maar dat kost tijd, dus nog even geduld. Als er specifieke vragen zijn: stel ze dan in dit forum dan zal ik proberen een antwoord te geven.
De fotoserie is van het zend / aggregaat gebouwtje bij Korte Akkers, waarschijnlijk stond hier de zender van het RV-netz (straalverbinding) waarop Gazelle als belangrijke stelling ook was aangesloten. Dit is plm 1,5 km buiten de eigenlijke stelling! De genoemde 'Jagdschloss'-radar stond (vanaf 1944) plm 1 km ten ONO van de hoofdstelling, op luchtfoto's goed te zien.
De voornoemde illustraties zijn inderdaad afkomstig van Graham Berry website www.theberryfamily.co.uk (momenteel niet in de lucht), dus bronvermelding was wel zo netjes geweest. Graham Berry, verre nazaat van de beroemde 'V1 ace' Joe Berry (52 kills) die 2 -10-1944 neerstortte bij Kibbelgaarn en begraven is in Scheemda, heeft er immers veel tijd ingestoken.
Zie voor info http://www.hawkertempest.se/berry.htm of http://www.joeberry.nl/. Op de laatste site is ook info over Gazelle/ Veendam te vinden.

groeten,

Willem Kleijn
Deelen Reseach Group
www.fliegerhorstdeelen.nl
veendam

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door veendam »

Aan Willem Kleijn,

Bedankt voor de reaktie over de radarpost "Gazelle" .
Hoewel ik het eigenlijk meer voor een kollega een beetje uitzoek , ben ik er zelf ook wel in gëintereseerd.
Ik ben al regelmatig in het veenkoloniaal museum geweest maar vind het wel jammer dat er hier weinig te vinden is over deze radarpost en ik zou er graag wat meer informatie in de vorm van een boekje of andere documentatie er over te kunnen kopen als dat in de handel is of komt.
Ik weet wel veel over de geschiedenis van de brandweer veendam en andere korpsen en het materieel.

In april 2010 ben ik op de lokatie van de radarpost geweest en heb er nog enkele fotos van gemaakt voor mijn kollega.

Ik dank éénieder die mij deze informatie heeft gegeven en hoop in de toekomst hier nog wat meer over te kunnen lezen.

groeten van Wim Schuitema , Veendam (wimschuitema@cs.com)
Renev
Berichten: 135
Lid geworden op: 26 okt 2009, 12:14
Locatie: Apeldoorn
Contacteer:

Re: "Gazelle" (Veendam)

Bericht door Renev »

Inderdaad is het ene gebouwtje met gaten bestemd voor een aggregaat, hetgeen nooit geplaatst is. De turfgestookte elektriciteitscontrale in Veendam/Winschoten(?) kon de vereiste hoeveelheid stroom niet meer leveren. Men had stroom nodig voor een extra radar (er wordt gesproken over een Wassermann en Jagdschloss). Een vreemde combinatie die qua functie overlapt, maar niet qua capaciteit. Ook Hase had, als een van de eerste radarstations in Nederland ook een Jagdschloss en Wassermann. Alleen zijn van de laatste geen bewijzen op schrift tot nu toe en ook de luchtfotos zijn onduidelijk . Er stond daar wel een Freya Fahrstuhl.
Een zeer interessante lokatie en opvallend omdat ook daar in die landstreek het na-oorlogse navigatiestation Noord gevestigd was.
groet
René
Renev
Berichten: 135
Lid geworden op: 26 okt 2009, 12:14
Locatie: Apeldoorn
Contacteer:

Had Gazelle een Wassermann en Freya Fahrstuhl ?

Bericht door Renev »

Hoi,
Daar ik graag een geheel overzicht wil geven over radarstations in NL op mn site, ben ik met de aanpak daarvan in het Noorden begonnen. Het feit dat er luchtfoto's van Eisbar op de web te vinden waren was een stimulans. Nu ben ik bezig met Gazelle stelling 1e Ordnung. Na wat lokale kontakten heb ik intussen wat materiaal boven water; o.a het PTT-lijnennet en een kaart waar elke bunker van Gazelle word benoemd. Dat waren vrouwen/meisjesnamen. Heel opvallend terwijl dat bv bij Sondel, die dezelfde structuur had niet het geval is.
Op onderstaande kaart (niet afkomstig van http://www.joeberry.nl) maar misschien wel van de oorspronkelijke engelse site staat veel weergegeven.

Mijn vraag heeft betrekking op de radars.
Wat klopt is het Jagdschloss - 2 x WR - 2 x Y-peiler ('43) - Freya maar wat volgens mijn logica niet klopt is de Freya Fahrstuhl. Die was nergens voor nodig daar. Ook wordt elders een Wassermann genoemd en ook ergens 2 Freya's).
De Wassermann kan een tijdelijke oplossing zijn geweest voordat het Jagdschloss verscheen. SES stelt: geen Wassermann - wel Jagdschloss.

Opvallend is ook dat ik dezelfde verifikatieproblemen heb (gehad)met Hase. Alleen bewijzen voor de F.F. zijn er (logisch bij de waterkant) en zo ook van het Jagdschloss.
Ik ben benieuwd..
Rene
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
Plaats reactie

Terug naar “Radar”