Afrastering rond tussenbatterijen

[svdb10]

Beetje specialistische vraag:

In de bibliotheek van de NHW bevindt zich een tekening van het "Emplacement voor tusschenbatterij No5 achter den Meerdijk". Één van de getoonde onderdelen is het toegangshek (zie bijgevoegde uitsnede uit deze tekening). Links en rechts van de pijlers die het hek dragen, is een vijfvoudige (prikkel-)draadversperring te zien. Op de plattegrond van de batterij (niet toegevoegd) zijn rondom het gehele werk palen getekend die deel uitmaken van deze afrastering. Deze palen zijn ook goed te zien op de tekening van de "Batterij aan den Zuider-Lekdijk", waarvan ik momenteel een 3d-model aan het maken ben.
Tot zover niks bijzonders.
Wat mij echter opviel, is dat volgens de maatvoering van het toegangshek, de bovenste van de vijf draden op een hoogte van zo'n 2 meter boven het maaiveld is getekend. Dit suggereert dat het niet om een simpele afrastering gaat om bijv. grazende schapen binnen te houden, maar veel meer een versperring tegen vijandelijke troepen. Ik kan mij echter niet herinneren ooit bij dit soort batterijen palen van ruim 2m hoog gezien te hebben. Op internet (http://leerdam.straatinfo.nl/fotos/batt ... nl_751659/) vond ik wel een foto van de batterij a/d Nieuwe Lingedijk (die in dezelfde periode gebouwd is), waarbij op de achtergrond een aantal betonnen paaltjes te zien zijn. Deze lijken mij echter geen een stuk lager.
Ideeën?

[Ruud]

Daarbij schrikken 5 rijen prikkeldraad over 2 meter verdeeld een infanterist toch niet af zou ik zeggen!
g,Ruud

[Martijn]

Lijkt mij geen versperring tegen vijandelijke soldaten. Dat is, gezien de lokatie en de constructie, m.i. niet erg logisch. Een hek om nieuwsgierige omwonenden buiten te houden lijkt me daarentegen wel weer logisch.

V.w.b. de hoogte; op de foto zijn alleen de bovenste scharnieren te zien. Hoever de ondersten onder het maaiveld zitten is dus niet te zeggen. Misschien dat het grondniveau bij dijkverzwaringen omhoog is gekomen? (of de palen verzakt, maar dan zouden ze waarschijnlijk niet zo rechtop meer staan). Ik zal vanavond mijn eigen foto's er eens bij pakken, misschien dat daar meer op te zien is.

Groeten,

[ducatim901]

Dat verzakken valt wel mee denk ik, de grenspalen zijn op het exemplaar langs de weg ook nog allemaal terug te vinden.
JK

[Martijn]

Het heeft even geduurd, maar toch nog een reactie van mijn kant. Op mijn foto's is ook niet meer te zien dan wat er op de getoonde plaat te zien valt.
Heb nog wel even een aantal bestekken doorgelezen. In een bestek uit 1897 betreffende "Het maken van aardwerken ten behoeve van een emplacement voor eene tusschenbatterij" is te lezen dat er werd voorzien in een afrastering rond het werk bestaande uit 80 grenen palen en 300m prikkeldraad. De palen hadden een lengte van 3m.

Bij een latere aanpassing van het werk (bestek uit 1906, betreffende de bouw van het onderkomen en aanpassing van het grondwerk) werd een deel van die afrastering verplaatst. De nieuwe palen hadden een lengte van 4m.

Op zich lijkt me die hoogte van 2m dus niet heel onwaarschijnlijk.

[ducatim901]

Normaal gesproken gaat 1/3 van de paal in de grond, b.v. bij een schutting.
dat er later langere palen worden gezet is denk ik eerder gedaan om het geheel wat meer hufterproof te maken.
JK

[svdb10]

Dank Martijn en Jack!
Was eigenlijk van plan om tochtje langs paar van deze batterijen te maken om ter plekke wat foto's te maken en de palen op te meten, maar met pasgeboren zoon (7wkn) vliegen de vrije dagen voorbij en blijkt het plannen van zo'n ritje ingewikkelder dan het lijkt!
Maar voorlopig houd ik deze hoogte aan voor mijn model. Scheelt heleboel werk
(werk ligt overigens beetje stil door technische beperkingen van mijn computer/tekenpakket)

[svdb10]

Eindelijk in de gelegenheid geweest om gewapend met fototoestel langs een aantal betonnen tussenbatterijen te rijden. Hoe nerdy kun je zijn om met 31gr zwetend door het struikgewas te kruipen op zoek te gaan naar een paar betonnen paaltjes!

Gestart bij de batterij aan den Zuider Lekdijk.
Rond het terrein waar deze batterij lag, loopt een afrastering die de historische grenzen precies lijkt te volgen. Het hekwerk zelf ziet er echter behoorlijk modern uit, en ook de toegang bevindt zich op een andere plek tegenwoordig. Nog wel gezocht naar 'historisch ogende' betonnen palen, maar geen enkele gevonden. Wel een hardstenen limietpaal op de foto gezet, maar bij thuiskomst bleek noch het nummer (85) noch de lokatie overeen te komen, dus deze lijkt weinig met de batterij te maken te hebben.

[svdb10]

...snel doorgereden dus naar de batterijen achter den Meerdijk. Gestart bij de batterij Noord

Meteen valt het toegangshek op. Hoewel het van een ander type is dan de tekening die ik eerder in deze thread heb geplaatst, oogt dit hek oud én het lijkt precies te passen op het in de palen aanwezige ophangpunten. Kan iemand bevestigen dat dit hek orgineel is?

Batterij achter den Meerdijk Noord 01.jpg

Batterij achter den Meerdijk Noord 02.jpg

De schuilplaats zelf ligt er keurig bij; de deuren en luiken zijn recent opgeknapt en teruggehangen. Het oogt daarom nu weliswaar een beetje steriel, maar het gebouw kan er weer jaren tegenaan!

Batterij achter den Meerdijk Noord 03.jpg

In het bosje achter de schuilplaats staan (en liggen) nog een aantal betonnen palen. Succes dus!
De palen steken zo'n 150-160 cm uit de grond. Één exemplaar ligt in zijn geheel op de grond en lijkt zo'n 2m lang te zijn (uiteraard was ik mijn meetlat vergeten )
De hoekpaal had nog een betonnen uitsteeksel waar ik op dat moment niet precies de functie van inzag (zie verderop in mijn verslag)

Batterij achter den Meerdijk Noord 04.jpg

Batterij achter den Meerdijk Noord 05.jpg

[svdb10]

...de nabijgelegen batterij achter den Meerdijk Zuid ligt er een stuk minder florissant bij; de toestand van de schuilplaats was al niet best, maar door de afsluiting met 'vleermuisvriendelijke' luiken en deuren, is het aanzicht zéker niet verbeterd (maar da's natuurlijk mijn mening).

Batterij achter den Meerdijk Zuid 01.jpg

Precies achter deze schuilplaats vond ik nog enkele betonnen palen van hetzelfde type als bij de noordelijker gelegen batterij. Omdat bij enkele van de palen het beton in slechte toestand was, is goed te zien dat in het beton een wapening is aangebracht. Gewapend beton dus, terwijl de schuilplaatsen van ongewapend beton zijn...
De bovenkant van de palen stak wederom zo'n 150 tot 160 cm uit de grond.

Batterij achter den Meerdijk Zuid 02.jpg

Batterij achter den Meerdijk Zuid 03.jpg

[svdb10]

Een snelle tussenstop bij het Fort bij Asperen. Ik had geen tijd om het fort zelf te bezoeken. Wel heb ik de fraaie waaiersluis bewonderd en viel mij op dat de afrastering rond de opslag voor schotbalken voorzien was van dezelfde betonnen palen als net geobserveerd bij de beide batterijen aan den Meerdijk!
Bij de hoekpaal was nu ook goed te zien waar het betonnen uitsteeksel voor diende: om een tweede paal tegen te bevestigen die schuin op de hoekpaal stond. Een leuk detail dat ik goed voor mijn tekening kan gebruiken (waar ik deze schuine palen ook tegen kom).

Fort bij Asperen - opslag voor schotbalken.jpg

Let verder op de bovenkant van de paal achter de hoekpaal: bij de eerder gespotte exemplaren had de bovenkant een piramidevorm, terwijl hier de bovenkant aan één zijde afgeschuind is.

[AvB]

Kijk ouderwets veldwerk. Dat hek ziet er origineel uit, te zwaar voor een regulier hekje.

[svdb10]

Laatste stop* was bij de batterij achter den Nieuwe Lingedijk, net ten zuiden van Asperen. Op een foto van deze batterij had ik oorspronkelijk de palen gesignaleerd (zie bovenin deze thread), dus ik was hoopvol gestemd! De stevige palen waar ooit het toegangshek aan gehangen heeft zijn van hetzelfde type als bij de batterij aan Meerdijk Noord. Helaas geen sporen meer van het hek zelf. De schuilplaats ligt er netjes bij en is recent afgesloten met opgeknapte deuren en ramen.

*oké de échte laatste stop was bij de McDonald Geldermalsen voor een verkoelende bananen milkshake

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 01.jpg

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 02.jpg

Langs de perimeter van de batterij zijn nog tientallen betonnen palen te zien. Wederom steken deze zo'n 1,5-1,6 meter de grond uit en lijken eerder bedoeld als afscheiding dan als effectieve barrière om de stormvrijheid te verbeteren.
Opvallend is dat bij deze batterij de beide varianten palen door elkaar heen gebruikt zijn: de meerderheid van de palen heeft een afgeschuinde bovenkant, maar hier en daar staat er ook een exemplaar tussen waarbij de bovenkant de bovenkant een piramide-vorm heeft.

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 04.jpg

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 03.jpg

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 05.jpg

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 06.jpg

Batterij achter den Nieuwe Lingedijk 07.jpg

Tot zover mijn bevindingen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Ik zal de komende tijd mijn ogen open houden bij andere Nederlandse verdedigingswerken uit de periode rond 1900 die niet omringd zijn door een gracht.

[Barst]

Mooie reportage hoor, die milkshake had je verdiend.

Bart.

[Dikkieturf]

Ik heb wat zoek- en vraagwerk verricht over deze afrasteringen. Het zijn Nederlandse afrasteringen om te voorkomen dat nieuwsgierigen de batterijen zouden betreden. Op de batterijen hebben, in vredestijd, een lange tijd de kanonnen gestaan afgedekt onder dekzijlen. Een conducteur der Artillerie maakte regelmatig inspectierondes. Ik weet nog niet wanneer de kanonnen verwijderd zijn maar ik vermoed na 1918.

Dikkieturf