S-3 KAZEMATTEN

[wattman]

het bunkertje op de foto lag waarschijnlijk op de hoek koningskade - groenhovenstraat.

Locatie is Koningskade - Wassenaarseweg (dat is de kruising met de Javabrug). Als je goed kijkt zie je links nog de bovenleidingsmasten en een stukje raisl van tramlijn 7. De bebouwing daar is opgeruimd t.b.v. de verbreding van de Koningskade.

Zie ook nog bijgevoegde foto's, waarbij je op de eerste twee MG bunkerjes in de tankmuur ziet (die meest linkse is die van de foto van de afbraak).

Op de laatste foto, gemaakt op de Javabrug herken je duidelijk de bebouwing.

Maar we gaan nu knap off-topic worden.

Om terug te keren naar de S-3, die zat vandaag wat over de Grebbelinie te lezen. Het blijkt dat er van die S-3 kazematten daar nogal wat bewaard zijn gebleven. Ik denk dat het wel van belang is om dat in het oog te houden bij het opstellen van je plan, oftewel het unieke van de S-3 in de boulevard te benadrukken. Laat ik het zo zeggen, als iemand kritisch naar het plan gaat kijken, voor het behoud van het bunkertype zelf hoef je deze operatie niet op te zetten. Nu weet ik niet wat de preciese bouwplannen zijn op die plek, maar is herplaatsing van de kazemat in de nieuwe zeewering een optie / jullie plan?

[Nathan]

Een kennis merktte op dat er nog een S-3 ligt bij de zeetoren in HvH... Deze ligt onder het zand en schijnt vol gestort te zijn met beton. Ik hoop niet dat dit zelfde lot gedeeld wordt door de S3-tjes van Scheveningen...

Maar een mooi initiatief van de Stichting Atlantikwallmuseum Scheveningen. Laat de stichting ook zien dat men niet alleen Duits spul wil behouden.

Voor de rest is mijn kennis wat betreft S-jes gebouwd voor de kustverdediging zo goed als nihil....
Laat staan S3-tjes...

[ducatim901]

De kazematten die in 1939 en 1940 aan de kust zijn gebouwd zijn altijd van de types S en G.
In Delfzijl, Den Helder, IJmuiden, Wijk aan Zee, Scheveningen, Hoek van Holland, Veere,
Domburg, Vlissingen, Delfzijl en Hansweert, ik denk dat ik nu nog een plaats mis.
Sommige van deze plaatsen hoorden bij linies en andere weer gewoon bij het Westfront van
de Vesting Holland.
Van beide kazematten types zijn er verscheidene versies gebouwd.
Opvallend is dat aan de kust relatief veel kazematten zijn gebouwd met klimkoker of ingangen
op het dak.
Groeten Jack.

[PdK]

Nathan,

Ik ben bang dat de S bij de zeetoren in HvH geen S3 is, maar een S6 of S7. Alleen zeker weten doe ik het niet.

[AvB]

S3tjes aan de kust zijn echter weer zeldzamer dan in de Grebbelinie
en staan los van die laatst genoemde.
Maar leg dat maar is uit, als je ze naast de honderden S3 in de rest van het land legt..

[wattman]

Nog een paar tips van mij:

In de uitgave De Grebbelinie van Bert Rietberg zijn tekeningen opgenomen van de Nederlandse kazematten. Hij is voorzitter van de Stichting Grebbelinie, dus die kunnen je den ik wel verder helpen met tekeningen, maten en het gewicht (e-mail: info AT grebbelinie.nl ).

Hebben jullie ook contacten met de Geschiedkundige Vereniging Die Haghe? Die zullen op zich weinig hebben met bunkers, maar ondersteuning van hen kan wellicht wel helpen om mensen te overtuigen. Zie http://www.haagsegeschiedenis.nl

IK weet niet wie jullie allemaal moeten overtuigen van de noodzaak om een S-3 te bewaren, je spreekt alleen over de aannemer, maar waarschijnlijk zijn de gemeente en Delfland hier ook bij betrokken.

Laat ik allereerst advocaat van de Duivel spelen (ik ben jurist, dus die rol past mij wel):
- op nationaal niveau is het behoud van een Scheveningse S-3 weinig interessant. Er zijn er nog genoeg, dus je kunt niet stellen dat deze behouden moet worden om het bunker-type als zodanig.
- wat wel een sterk punt is, is de huidige locatie en dan met name hoe deze kazematten zijn opgenomen in de zeewering. In die zin zijn ze ook waardevoller dan een kazemat "in het Duin".
- zwak punt is weer dat die kazematten keurig zijn weggewerkt (schietgaten opgevuld). Ik en jij weten wel dat ze er inliggen, maar de gemiddelde standgast / historisch belangstellende niet.
- wat m.i. een mooi voorstel zou zijn om zo'n kazemat te verwerken in de nieuwe kustwering, en dan ook zichtbaar (dus schietgaten zichtbaar), dit sluit aan bij het sterke punt m.b.t. de unieke ligging
- zwak punt: ze zijn alleen toegankelijk via de ingang in het dak. Dat maakt het object voor eventuele bezoekers redelijk ontoegankelijk, dus minder interessant als toeristische attractie.
- zwak punt: de kazemat is nimmer betrokken in gevechtshandelingen, dus historisch een min puntje (vergelijk dat met de kazematten bij de Grbbeberg en die bij Mill).
- problematisch: er is een ontwerp van een nieuwe kustwering gemaakt die afwijkt van de huidige boulevard. Ik lees iets over "een golvend verloop dat de oude kustlijn volgt", en er is een archtect bij betrokken. Ik weet niet in hoeverre dat ruimte geeft om de kazemat op een vergelijkbare locatie te behouden.

In elk geval veel succes met de reddingspoging!
Hendrik

[tim]

hoi hendrik,
bedankt voor deze objectieve informatie!

het doel van de stichting is een van de kazematten te verplaatsen naar een (eventueel tijdelijke) locatie.
wellicht kan de kazemat na voltooing van de verbouwing ergens een plekje op de boulevard krijgen,
er zijn op dit moment in scheveningen zo veel ontwikkelingen dat daar niet zo veel over te zeggen is.

delfland heeft in dit geval denk ik niet zo veel betrokkenheid, omdat de strandmuur sowieso gesloopt word, en daarmee ook de bunkers (kazematten).
de uitvoerende bouwondernemingen (oa.BAM ) hebben al toegezegd hun medewerking te willen verlenen aan behoud van militair erfgoed.
er komt o.a een tijdelijke expositie over de totale geschiedenis van de boulevard, waarvan WO2 natuurlijk een belangrijk deel beslaat.
wellicht kan de S3 daar wel tijdelijk naartoe.

de gemeente heeft zoals in eerdere berichten te lezen valt ook het historisch belang van de werken reeds benadrukt, dus dat moet ook wel goedkomen.

we gaan proberen al deze factoren in een document samen te vatten, zodat het voor alle partijen duidelijk is waar deze reddingspoging nou eigenlijk goed voor is .

gr, tim






ik ga wel even contact opnemen met bert rietberg, voor de technische specificaties van de S-3's.

gr, tim

[AvB]

Duitse soldaten halen een Nederlandse S kazemat leeg. Lijkt me in de Peel.
Zegt iemand het nummer iets?

[wattman]

Dat zou dan Mill moeten zijn: zie http://www.forten-brabant.nl/" target="_blank" target="_blank, klikken op peel-raamstelling, krijg je een lijst met de kazematten.

[PdK]

Laat van de onderstaande lokatie en het moment, nu een nog veel mooier exemplaar zijn..

[AvB]

Gaaf zeg! Is dat niet de Duitse pantsertrein die bij Mill op de terugweg ontspoorde?

[wattman]

Juist, dat is pantsertrein nr. 1. Dat was trouwens het exemplaar wat nog het meest succesvolle was in de veldtocht tegen Nederland, in die zin dat er echt een linie mee doorbroken werd.

Trein 6 die "even" zou doorstoten via Groningen en Leeuwarden naar Harlingen (hoe verzin je het eigenlijk) om de Wonsstelling en de kazematten van Kornwerderzand onder vuur te nemen, kwam niet verder dan een opengedraaide brug voor Winschoten. Het verzet dat daar geboden werd en de daardoor opgelopen vertraging was voldoende om uiteindelijk de trein terug te laten keren.

Trein 4 ontspoorde eerst te Oldenzaal en kwam uiteindelijk niet verder dan Deventer.

Trein 3 kwam tot de opgeblazen brug van Zutphen en kreeg wat rake PAK schoten te verwerken.

Trein 7 kwam tot de opgeblazen brug van Westervoort en werd ook in de gevechten beschadigd.

Trein 5 kwam tot de opgeblazen brug van Roermond en werd door Nederlandse PAK zwaar beschadigd. Er sneuvelde 7 bemanningsleden.

Als je achtergrond van de inzet van pantsertreinen door de Reichswehr in het boek van Wolfgang Sawodny leest, bijvoorbeeld in het Interbellum inzet tegen stakers, en het afschrikken van partisanenacties aan het oostfront krijg ik de indruk dat men de weerstand die het Nederlandse leger zou bieden zwaar onderschatte. Had men echt serieus verwacht dat de Nederlandse soldaten rillend van angst langs de spoorbaan die treinen ongemoeid zouden laten waardoor ze rustig door het halve land konden doorstomen?

[tim]

hello,
het project S-3 heeft inmiddels vruchten afgeworpen, in die zin dat er naar alle waarschijnlijkheid 1 van de kazematten verplaatst gaat worden naar een (voorlopige) bestemming in scheveningen.

een belangrijke factor in het geheel is momenteel het uitzoeken van het gewicht van deze kazematten.
ik heb m'n boeken/archiefkast helemaal doorgespit maar niks kunnen vinden.
wellicht is er iemand die in zijn of haar collectie deze informatie heeft?
het gaat in dit geval om de K uitvoering (dus met klimkoker) met 80 centimeter wanden, maar met het gewicht van een gewone S-3-a komen we ook aardig in de buurt.

ik beschik ook over de buiten en binnenmaten van de betreffende bunkers in scheveningen, en met de gemiddelde soortelijke massa van gewapend beton
(ongeveer 2600 kg/m3) zou ik een heel eind moeten komen.... maar ik ben helaas niet zo'n rekenwonder

er word ook contact opgenomen met het museum in overloon, daar staat een S-3-a en misschien hebben zij de hijsgegevens nog.
eventuele archieftips zijn ook van harte welkom...
gr, tim

[AvB]

Er zijn al enkele keren S kazematten verplaatst, dat zou je inderdaad het beste kunnen navragen.
Mij schiet ook de S-4 kazemat bij de Bath stelling (?) te binnen die ooit verplaatst is, veel zwaarder.

[Rene Ros]

Er zijn al enkele keren S kazematten verplaatst, dat zou je inderdaad het beste kunnen navragen.
Mij schiet ook de S-4 kazemat bij de Bath stelling (?) te binnen die ooit verplaatst is, veel zwaarder.

Is er niet een van de Maaslinie naar het museum in Overloon gegaan? David weet meer?
Ook in de Grebbelinie is er een verplaatst. Een artikel in De Gelderlander is niet meer te raadplegen.
Zoek eens op http://www.grebbelinie.nl/" target="_blank of vraag de beheerder Bert Rietberg.

Rene